Veel vrouwen in Groot-Brittannië ontslagen wegens zwangerschap

Een aanstaande moeder uit Lancashire werd vorig jaar ontslagen omdat “een zwangere vrouw geen prettig gezicht is voor de klanten”. Ze is een van de tienduizenden Britse vrouwen die jaarlijks onrechtmatig worden ontslagen wegens hun zwangerschap.

Afwezigheid vanwege noodzakelijke doktersafspraken is een ander heikel punt. Circa veertigduizend aanstaande ouders meldden zich met klachten hierover bij bureaus voor rechtshulp. Veel van hun werkgevers eisten overwerk of het inleveren van vakantiedagen in ruil. Andere vrouwen worden bij terugkeer van zwangerschapsverlof geconfronteerd met minder uren, minder salaris of minder interessant werk.

Dat blijkt uit een rapport van de overkoepelende organisatie van de Britse bureaus voor rechtshulp, NACAB, naar aanleiding van voorstellen van de regering-Blair om ouderschapsrechten uit te breiden en tegelijkertijd kleinere bedrijven ontsnappingsclausules te bieden. “Nieuwe rechten zijn waardeloos werkgevers zich al niet aan de bestaande regels houden, zoals het wettelijk recht om na zwangerschapsverlof in dezelfde functie terug te keren,” zegt David Harker, directeur van NACAB. “Werkgevers kennen de regels niet of stellen zich onbuigzaam op om de continuïteit van hun bedrijf te waarborgen. Vooral bedrijfstakken met smalle winstmarges en een snelle doorstroom van personeel maken het bont. NACAB noemt cafés, hotels en restaurants, verzorgingstehuizen, kinderdagverblijven, schoonmaakbedrijven en kapsalons. “Momenteel gaan moeder- en vaderschapsrechten vooral aan de neus van de meest kwetsbare en laagstbetaalde werknemers voorbij,” concludeert het rapport.

Werknemers zijn op hun beurt vaak onvoldoende op de hoogte van hun rechten of zijn bang hun mond open te doen. Het juridisch aanvechten van onrechtmatig ontslag levert in de praktijk weinig op. Verhaal halen kan bij een arbeidsgeschillencommissie, maar de procedure is tijdrovend en de compensatie bedraagt zelden meer dan een paar duizend gulden. “Tegen de tijd dat jouw zaak voorkomt, sta je meestal al op straat en heb je waarschijnlijk net je baby gekregen,” zegt NACAB-woordvoerster Moira Heynes. “Momenteel moeten werknemers vechten voor rechten die eigenlijk vanzelfsprekend zijn. Dat is de omgekeerde wereld en daar willen we vanaf.”

Het NACAB dringt er daarom bij de overheid op aan een commissie voor arbeidsrecht in te stellen. Dat moet een onafhankelijke instantie worden die werknemers en werkgevers adviseert en informeert over rechten en plichten, die steekproefsgewijs kijkt of werkgevers zich aan de wet houden en die waar nodig boetes kan uitdelen.